28 Μαρτίου 2017
(ανάρτηση στο facebook)
Λίγα λόγια για το σχέδιο
Το σχέδιο, είτε το ονομάζουμε ελεύθερο – γραμμικό – αρχιτεκτονικό – βιομηχανικό κ.λ.π., αποτελεί την αρχή και την πεμπτουσία κάθε μορφής τέχνης εφαρμοσμένης. Το σχέδιο είναι η «λέξη» με την οποία επικοινωνούμε εικαστικά. Το σχέδιο είναι η απεικόνιση της φαντασίας μας.
Στην τέχνη η μίμηση είναι ένα πράγμα και η δημιουργία ένα άλλο. Και τα δύο είναι απαραίτητα μόνο όταν το ένα λειτουργεί ως οδός για το άλλο. Η μίμηση ενός σχεδίου καταλήγει να είναι ένα υπέροχο μέσο όταν αναλύουμε και κατανοούμε το πώς έχει γίνει. Τί γραμμές έχουν χρησιμοποιηθεί, τί σχήματα, πώς όλα αυτά έχουν αποτελέσει μία σύνθεση;
Πάνω απ’ όλα είναι προς όφελος μας να θυμόμαστε ότι το σχέδιο είναι μια άλλη γλώσσα. Είναι πάρα πόλλες εκείνες οι στιγμές στη ζωή μας που αντικρύζοντας ένα σχέδιο ή κατ’ επέκταση μια εικόνα, όπου δεν υπάρχουν λέξεις να περιγράψουν τα συναισθήματα ομορφιάς ή ακόμα και απέχθειας που μας διακατέχουν τη δεδομένη στιγμή. Το σχέδιο είναι το κλειδί με το οποίο θα ανοίξουμε την πόρτα ενός άλλου κόσμου.
Σχετικά με το σχέδιο και την Τέχνη:
Αρνολντ Χάουζερ, Κοινωνική ιστορία της Τέχνης
Βασίλυ Καντίνσκυ, Για το πνευματικό στην Τέχνη
Βασίλυ Καντίνσκυ, Σημείο, Γραμμή, Επίπεδο
Βερονίκ Αντουάν - Άντερσεν, Ο Κόσμος μέσα από την Τέχνη
Γιοχάννες Ίττεν, Τέχνη του Χρώματος
Ελισάβετ Παπανούτσου, Αισθητική
Ερνστ Φίσερ, Η αναγκαιότητα της Τέχνης
Καρλ Γιουγκ, Ο άνθρωπος και τα σύμβολά του
Ουμπέρτο Έκο,,Η σημειολογία της καθημερινής μας ζωής
Ουμπέρτο Έκo, Τέχνη και κάλος στην αισθητική του Μεσαίωνα
Ρενάκ – Περ, Γενική ιστορία της Τέχνης
Χέρμπερτ Μαρκούζε, Η αυθεντικότητα της Τέχνης
Χέρμπερτ Ρηντ, Ιστορία της μοντέρνας ζωγραφικής
Το σχέδιο στην τέχνη των βιτρώ
Μία από της εφαρμογές του σχεδίου βρίσκεται και στην τέχνη των βιτρώ. Και σ’ αυτήν την περίπτωση το σχέδιο δεν παύει να βασίζεται στις θεμελιώδεις αρχές που το διέπουν. Κάποιες απ’ αυτές είναι: η έννοια του σημείου, η γραμμή, το σχήμα, η διεύθυνση, ο τόνος, το χρώμα, ο συμβολισμός των χρωμάτων, η ματιέρα, η σύνθεση, η κίνηση, ο τρόπος έκφρασης, η αναπαράσταση, ο συμβολισμός, η αφαίρεση, η διακόσμηση.
Στα βιτρώ, το σχέδιο ενώ κινείται πάνω σε αυτές τις τροχιές, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως στυλιζαρισμένο μια που, η κάθε μία από αυτές τις γραμμές είναι ταυτόχρονα το όριο σε ένα κομμάτι γυαλί, η στήριξή του, καθώς και η στήριξη του επόμενου κομματιού. Έτσι έχουμε μια τρισδιάστατη έννοια του σχεδίου, αυτήν της εικαστικής πρότασης και αυτήν της λειτουργικής και πρακτικής όσο αυτό αφορά τη στήριξη του έργου. Καμμία από αυτές τις έννοιες δεν ωφελεί να υπερτερεί της άλλης. Μια εικαστική πρόταση στο βιτρό είναι αδύνατον να εφαρμοστεί αν παραγνωρίσουμε το θέμα της λειτουργικότητας και, η εμμονή στη λειτουργικότητα είναι ένα πολύ ικανό μέσο για να καταστρέψει το εικαστικό μέρος του έργου. Χρειάζεται ισορροπία ανάμεσα στα δύο μέρη.
Το σχέδιο στα βιτρώ δεν είναι καθαρά διακοσμητικό, αν και πολύς κόσμος θεωρεί τα βιτρώ μόνο διακοσμητικά. Εάν το σχέδιο και κατ’ επέκταση το βιτρό θεωρηθεί μόνο σαν ένα διακοσμητικό μέσον τότε θα πρέπει να απορρίψουμε μια αρκετά μεγάλη σειρά έργων βιτρώ που υπάρχουν ανά τον κόσμο και είναι ήδη χαρακτηρισμένα ως μνημειακά έργα τέχνης. Προσεγγίζουμε το σχέδιο από τις θεμελιακές του αρχές και το προσαρμόζουμε στις ιδιαιτερότητες που έχει ένα έργο βιτρό ανεξαρτήτως μεγέθους.
Σχετικά με τα βιτρώ:
Ann V. Winterbotham, Treasury of traditional stained glass designs
Ed Sibbett, jr, Victorian stained glass pattern book
Mitchell Beazly – Andrew Moor, Contemporary stained glass
Pierre – Frank Michel, Jugendstilglasmalerei in der Schweiz
Virginia Chieffo Raguin, The History of Stained Glass / Thames & Hudson
κείμενο: Πάλας
φωτογραφία: Στις άκρες μακέτες από βιτρώ που έχω φιλοτεχνίσει - αρστερά: άγιος Λουκάς, δεξιά: Σοφία Βέμπο. Στη μέση: σχέδιο μου για τοιχογραφία - μεταφορά μέρους από την Άνοιξη του Μποτιτσέλι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου